Het metissen-project wordt verlengd

Op voorstel van minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib, minister voor Ontwikkelingssamenwerking Caroline Gennez en staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid Thomas Dermine heeft de ministerraad op vrijdag 14 juli de verlenging van het Onderzoeksproject “Resolutie-Metissen” tot 31 januari 2026 goedgekeurd. Het eerste deel van fase 1 kostte €400.000, volledig gedragen door Buitenlandse Zaken. De kosten van de verlenging voor 29 maanden worden geschat op 350.000 euro, en zullen worden gedragen door de departementen Wetenschapsbeleid, Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking.

Veel metissen werden tijdens de (post)koloniale periode onderworpen aan gedwongen verhuizing en afzonderingspraktijken in voormalige gekoloniseerde gebieden. Sommigen van hen werden uit Afrika naar België overgebracht, voornamelijk ten tijde van de onafhankelijkheid, waar ze werden ondergebracht bij gastgezinnen of instellingen. Vandaag ondervinden veel van deze mensen, of ze nu in Afrika, België of elders wonen, nog steeds ernstige gevolgen van deze praktijken: gevoelens van verlies van identiteit en afkomst, trauma's, een gebrek aan essentiële administratieve documenten, ...

Op 29 maart 2018 heeft het Parlement een resolutie aangenomen over de segregatie waarvan de metissen slachtoffer werden, als gevolg van de Belgische kolonisatie. Een van de aanbevelingen is dat hun persoonlijke dossiers moeten geïnventariseerd en met elkaar in verband gebracht. Deze aanbeveling wordt opgevolgd door het Rijksarchief, in samenwerking met Buitenlandse Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. 

Concreet gaat het om:

- Het lokaliseren, identificeren en inventariseren van informatie die de individuele en collectieve levensloop documenteert van metissen die geboren zijn onder Belgisch koloniaal bewind, en het leggen van verbanden tussen deze informatie met het oog op de reconstructie van familiebanden.

- Ingaan op individuele verzoeken om onderzoek naar de afkomst van metissen of hun nakomelingen.

Dit werk startte op 1 september 2019 en moest op 31 augustus 2023 rond zijn, maar de opdracht bleek veel omvangrijker dan ingeschat. Een reeks obstakels zijn uit de weg geruimd of worden momenteel weggewerkt, en het zou dan ook jammer zijn om de enorme hoeveelheid werk die sinds september 2019 is verzet, niet optimaal wordt gevaloriseerd. We mogen daarbij ook niet vergeten dat de coronacrisis een zekere vertraging heeft veroorzaakt voor het werk van de onderzoekers.

“We zijn het aan onszelf verplicht de metissen te helpen hun levensverhaal te kennen en te reconstrueren. Daar zijn we al een aantal jaren mee bezig, maar het werk is nog lang niet gedaan. Met deze verlenging van het metissen-project zetten we het belangrijke werk van onderzoek en historisch geheugen voort en komen we tegemoet aan de legitieme vragen van de metissen. Vragen met betrekking tot hun persoonlijke en collectieve geschiedenis en hun roots. We blijven volledig geëngageerd, in dialoog met de metissen-verenigingen in het bijzonder”, licht Hadja Lahbib toe.

“Weten waar je vandaan komt is een fundamentele behoefte. Daarom is het historisch onderzoek naar de behandeling van Belgische metissen tijdens en kort na de koloniale periode zo belangrijk. Tijdens de eerste fase van het onderzoek is duidelijk geworden dat de nood aan erkenning en kennis zeer groot is – zo groot dat een verlenging van het project het enige logische vervolg is. Onderzoekers moeten de nodige tijd en ruimte krijgen om hun werk te doen en individuele aanvragen correct te behandelen, om zo uiteindelijk mensen te helpen hun familie, hun verleden en hun verhaal terug te vinden”, vult Caroline Gennez aan.

“Het is voor mij essentieel om metissen antwoorden te kunnen bieden op de vragen die ze hebben over hun afkomst. De verlenging van het project maakt mogelijk om in te gaan op de vele aanvragen van metissen voor onderzoek naar hun herkomst die we hebben ontvangen en nog steeds ontvangen, om elke aanvraag met zorg te behandelen, en de vraagstellers zo goed mogelijk te begeleiden. Dit project ligt ook in de lijn van ons beleid van verzoening en een beter historisch begrip tussen België en Congo, dat met name in gang is gezet door onze initiatieven op het vlak van artistiek en cultureel erfgoed”, besluit Thomas Dermine.