Raad van de EU-Ministers van Buitenlandse Zaken van 15 november: conclusies

Vandaag, maandag 15 november, zijn vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès en haar collega-ministers bijeen gekomen in Brussel voor een Raad Buitenlandse Zaken. Ze hadden het daarbij onder meer over de situatie in Belarus, Ethiopië, de Sahel en de Westelijke Balkan, en hebben conclusies goedgekeurd waarin de ondubbelzinnige steun wordt uitgesproken van de EU aan het Non-Proliferatieverdrag.

Belarus

Wat Belarus betreft, had de Raad vooral aandacht voor de precaire humanitaire situatie in het grensgebied tussen Belarus en Polen, waar enkele duizenden mensen vast zitten in erbarmelijke omstandigheden. België heeft zich al krachtig uitgesproken tegen deze instrumentalisering van migranten door het regime van president Loekasjenko.

Sophie Wilmès: “De manier waarop het regime voor zuiver politieke doeleinden speelt met de levens van duizenden mensen – onder wie jonge kinderen – is misdadig en volstrekt onaanvaardbaar. België is daarom één van de landen die zeer snel de uitwerking hebben gesteund van een nieuw pakket sancties, die onder meer gericht zijn tegen wie illegale grensoverschrijdingen faciliteert. Voor ons land moest er zo snel mogelijk een politiek akkoord komen over dat nieuwe sanctiepakket, wat nu ook is gebeurd. “

Ons land betuigt ook nogmaals z’n solidariteit met de getroffen lidstaten en de migranten die er het slachtoffer van zijn. Deze solidariteit moet voor België gepaard gaan met een Europese inzet op het terrein via de expertise van Frontex, het Europese Grens- en kustwachtagentschap.  “Grensbeleid moet altijd in lijn zijn met het internationale recht en het asielrecht. Humanitaire organisaties moeten daarom dringend toegang krijgen tot het grensgebied om de migranten bij te staan”, aldus Sophie Wilmès. Ons land verzoekt ook om vooruitgang te boeken met het nieuwe EU-pact inzake Asiel en Migratie als structurele oplossing voor migratiecrises.

Ethiopië

De Raad heeft ook de recente ontwikkelingen in Ethiopië besproken, en het rapport van de OHCHR, de diensten van de Hoge Commissaris voor de mensenrechten van de Verenigde Naties, en de Ethiopische Mensenrechtencommissie, die een “extreme wreedheid” beschrijven bij alle strijdende partijen, die allen zeer zware schendingen hebben gepleegd, die – wat onderzoek nu moet aantonen – mogelijk als misdaden tegen de menselijkheid of oorlogsmisdaden kunnen worden gekwalificeerd.

Voor ons land is een onvoorwaardelijk en onmiddellijk staakt-het-vuren nu de absolute prioriteit. De oplossing zal politiek zijn, en de Ethiopische autoriteiten zullen er deel van uitmaken. België steunt het bemiddelingsinitiatief van Hoge Vertegenwoordiger Obasanjo van de Afrikaanse Unie. Ons land blijft ook zeer bezorgd om de feitelijke blokkade voor humanitaire hulp, wat neerkomt op het mogelijke gebruik van honger als oorlogswapen, en steunt het instellen van sancties.

Sophie Wilmès: “Het rapport van de Hoge Commissaris van de VN voor de mensenrechten – een lange opsomming van wreedheden, vaak gericht tegen burgers - mannen, vrouwen en kinderen -  laat geen ruimte voor uitstel. We moeten nu beginnen met de voorbereiding van sancties voor wie rechtstreeks verantwoordelijk is voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. De EU heeft een sanctieregeling voor mensenrechten ingesteld. Laten we die ook gebruiken.”

Bij monde van zijn vicepremier roept ons land ook op lering te trekken uit de crisis in Afghanistan, en samen te werken aan een noodplan. Sophie Wilmès: “Voor ons land is het van cruciaal belang ons op het ergste voor te bereiden en nu samen te werken aan een Europees contingency plan dat de veiligheid garandeert van onze burgers en diplomatieke vertegenwoordigingen ter plaatse.” Ook tijdens de Afghaanse crisis heeft ons land herhaaldelijk aangedrongen om consulair crisisbeheer beter te organiseren in Europees verband.

Sahel

De Raad heeft het verder ook gehad over de situatie in de Sahel, met als voornaamste focus de evolutie van de politieke transitie in Mali en de berichten over een eventueel samenwerkingsakkoord tussen de Malinese overgangsautoriteiten en de Russische paramilitaire groep Wagner. Ons land heeft op de Raad herhaald dat er in Mali dringend nood is aan een civiele en politieke omwenteling en structurele hervormingen. Overwegen om huurlingen in te zetten, gaat in tegen al onze prioriteiten voor de regio, met name goed bestuur, verantwoording, respect voor mensenrechten, strijd tegen straffeloosheid en rechtsstaat. “Daarom moeten wij de dialoog intensiveren en bij de Malinese autoriteiten en de buurlanden demarches blijven ondernemen op basis van onze prioriteiten. De volgende top van de Sahelcoalitie (in principe nog voor eind dit jaar) moet de horizon zijn voor een actualisering van het gebruik van onze politieke hefbomen. Alles wijst erop dat de oorspronkelijk voor februari 2022 voorziene verkiezingen worden uitgesteld. Het aannemen van sancties moet dus in concrete termen worden bekeken”, aldus Sophie Wilmès.

Westelijke Balkan

Ook hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie een stand van zaken opgemaakt over de politieke situatie in de Westelijke Balkan. De discussies waren gericht op de noodzaak hen het Europese engagement te blijven tonen, en het belang van de hervormingsagenda van deze landen. De Raad maakt zich ook zorgen om de duidelijke toename van de spanningen in de regio de afgelopen maanden.

Sophie Wilmès, als voorzitter van de Benelux: “Wat de dialoog tussen Belgrado en Pristina betreft, heeft onze speciaal gezant van de EU, dhr Lajčák, onze volledige steun bij het verder verminderen van de spanningen tussen Servië en Kosovo en bij het vinden van duurzame oplossingen tussen de twee buurlanden. Wat Bosnië-Herzegovina betreft, zorgen de recente acties van sommige politieke leiders voor verdere destabilisering. De Benelux is van mening dat  de EU zeer duidelijk moet communiceren als de soevereiniteit en de territoriale integriteit van het land in twijfel worden getrokken en politici verdeeldheid zaaien.”

Non-proliferatie Verdrag

Tot slot heeft de Raad vandaag conclusies goedgekeurd waarin de ondubbelzinnige steun wordt uitgesproken van de EU aan het Non-Proliferatieverdrag (NPV). België verwelkomt die steun voor het NPV, dat daarmee bevestigd wordt als de hoeksteen van de wereldwijde regeling voor de niet-verspreiding van kernwapens, als de essentiële basis voor het streven naar nucleaire ontwapening en een belangrijk element in de ontwikkeling van kerntechnologie-toepassingen voor vreedzame doeleinden.