Raad van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken van 12 juli: conclusies

Vandaag, maandag 12 juli, zijn vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès en haar collega-ministers bijeen gekomen in Brussel voor een Raad Buitenlandse Zaken.

Onderhoud met Yair Lapid, minister van Buitenlandse Zaken van Israël

De EU-ministers van Buitenlandse Zaken hebben van gedachten gewisseld met hun nieuwe Israëlische homoloog, dhr Yaïr Lapid, die zijn eerste bezoek bracht aan Brussel. Het gesprek spitste zich toe op de betrekkingen tussen de EU en Israël, op regionale kwesties van gemeenschappelijk belang en het vredesproces in het Midden-Oosten.

Wat dat laatste betreft, onderstreepte Minister Wilmès tov haar Israëlische ambtsgenoot dat “de vrede en veiligheid van Israël uiteindelijk afhangen van een alomvattende, rechtvaardige en eerlijke oplossing van het conflict, en van de eerbiediging van de rechten van de Palestijnen, als individuen en als volk. België roept daarom, net als de EU, op tot de stopzetting van het bezettings- en nederzettingenbeleid, ook in Oost-Jeruzalem. De sloop en de confiscatie van eigendommen in de Palestijnse gemeenschap van Humsa – Al Bqai’a vorige week is uiterst verontrustend”, aldus Sophie Wilmès. “We roepen beide partijen op zich te onthouden van unilaterale acties die de haalbaarheid van een politieke oplossing ondermijnen en de weg terug te nemen naar langdurige vrede.”

Strategisch Kompas

Verder had de Raad het over het zogenaamde Strategisch Kompas, dat richting moet geven aan het defensie- en veiligheidsbeleid van de EU. Pro memorie: tien dagen geleden organiseerde Buitenlandse Zaken in België een seminarie met – voor het eerst -  hoge vertegenwoordigers van zowel de ministeries van Buitenlandse Zaken als de ministeries van Defensie van alle 27 lidstaten.

Minister Wilmès heeft vandaag op de Raad de aanbevelingen van het seminarie met haar collega’s gedeeld: “Europa moet meer verantwoordelijkheid op zich nemen voor zijn eigen veiligheid en de stabiliteit van zijn buurlanden. Het kompas moet dus in de eerste plaats gericht zijn op concrete resultaten in termen van crisismanagement op vlak van veiligheid en defensie. Het moet ons sneller laten optreden tegen cyber-, hybride- of milieudreigingen, maar ook onze economische veiligheid versterken”, aldus Sophie Wilmès. “Om onze militaire capaciteit te vergroten, moeten we de bestaande EU-instrumenten (denk aan PESCO, EDF of CARD) efficiënter en op een coherentere manier inzetten en ook beter afstemmen op de NAVO. Zo kan het Kompas ook onze partnerschappen, in het bijzonder dat met de NAVO en de VS, ten goede komen.” Het Kompas mag tenslotte geen éénmalige oefening zijn. Aan het begin van elke Europese zittingsperiode moeten de dreigingsanalyse en de doelstellingen bijgewerkt worden.  “Bottom line: we moeten blijven investeren in de politieke betrokkenheid en in een krachtig bestuur voor onze veiligheid en defensie”, aldus Sophie Wilmès. 

Ethiopië

Op initiatief van de Hoge Vertegenwoordiger heeft de Raad opnieuw de situatie in Ethiopië besproken, na de verkiezingen van 21 juni en intussen acht maanden na het begin van de vijandelijkheden in Tigray. Ondanks het eenzijdige en tijdelijke staakt-het-vuren dat de federale regering eind vorige maand heeft afgekondigd, blijft de humanitaire situatie verslechteren, ontstaan er brandhaarden in andere delen van het land en nemen de spanningen met de buurlanden toe.

België is bezorgd over de situatie in Ethiopië zelf en de stabiliteit in de regio. Ons land vraagt de EU alle partijen op te roepen zich te houden aan het staakt-het-vuren dat de Ethiopische regering eenzijdig heeft afgekondigd, dat toe te passen en over te gaan tot onderhandelingen. Iedereen moet concrete actie ondernemen, onder meer om humanitaire toegang en hulp te verzekeren. Op dit moment heeft ongeveer 91% van de bevolking van Tigray, dat zijn ruim 5 miljoen mensen, noodhulp nodig. Er zijn naar schatting 2 miljoen ontheemden. Het is voor ons land hoog tijd dat alle partijen in het conflict, te beginnen met de autoriteiten die de verantwoordelijkheid hebben om de mensen op hun grondgebied te beschermen, de maat nemen van het drama dat zich afspeelt.

Anderzijds juicht ons land de gecoördineerde EU-aanpak toe, de inspanningen om de dialoog met Ethiopië gaande te houden en de ontwerpresolutie die EDEO heeft ingediend bij de Mensenrechtenraad in Genève. België is ervan overtuigd dat de bestrijding van straffeloosheid, het vaststellen van verantwoordelijkheden en de steun aan de slachtoffers zal bijdragen tot verzoening en tot de beëindiging van de crisis.

België wacht op het verslag van het veldonderzoek door de diensten van mevrouw Bachelet  (de Hoge VN-Commissaris voor Mensenrechten) dat volgende maand gepubliceerd zou worden. Afhankelijk van de inhoud ervan, moet voor ons land de EU bereid zijn om restrictieve maatregelen te overwegen.

Afghanistan

De Raad heeft verder ook de recente ontwikkelingen in Afghanistan besproken, in de context van de terugtrekking van de VS- en NAVO-troepen. Intussen is het geweld toegenomen en heeft de Taliban terrein veroverd op het Afghaanse leger. De ontwikkelingen ter plaatse en in de regio baren ons land grote zorgen. Voor België is er geen andere keuze dan de inspanningen verder te zetten. Enerzijds door een Afghaanse nationale verzoening te blijven steunen – een verzoening die de fundamentele rechten en vrijheden van de meest kwetsbaren respecteert: die  van vrouwen en minderheden. Anderzijds kan niemand de ogen sluiten voor het risico van een humanitaire tragedie. België roept op de krachten te bundelen om de behoeften te analyseren en te bepalen hoe we kunnen helpen, om de Afghaanse bevolking te behoeden voor nog erger.  

Voor België is een nationaal vredesproces met internationale steun de enige levensvatbare optie. De EU moet haar diplomatieke inspanningen voortzetten met andere betrokken actoren, zoals de VS, Turkije en ook regionale actoren.