Raad van de EU-ministers van Buitenlandse Zaken van 10 mei: conclusies
Tijdens hun bijeenkomst op maandag 10 mei in Brussel, hebben de ministers van Buitenlandse Zaken van de EU uitgebreid de situatie in de Westelijke Balkan besproken en de transatlantische relaties, gevolgd door een virtueel onderhoud met de Amerikaanse klimaatgezant, dhr John Kerry. Minister Wilmès heeft ook verslag uitgebracht van de Beneluxmissie in Oekraïne, vorige week. Bij het overlopen van de meest actuele dossiers in het Europese buitenlandbeleid hebben de ministers nog stil gestaan bij onder meer Afghanistan en Palestina.
Westelijke Balkan
De EU-ministers van buitenlandse zaken hebben zich geconcentreerd op de geopolitieke en de veiligheidssituatie van de Westelijke Balkan, de noodzaak van hervormingen en EU-samenwerking met de regio. Wat dat laatste betreft, stellen de ministers vast dat – hoewel de EU de belangrijkste partner is voor de westelijke Balkan – de perceptie ter plaatse vaak anders is, mede onder invloed van derde landen. De Benelux, bij monde van voorzitter Wilmès, sprak zich uit voor een betere strategische communicatie, direct gericht tot de bevolking, die de tastbare voordelen van de EU in de verf zet.
Wat de uitbreidingsagenda betreft, houdt de Benelux vast aan “een op verdiensten gebaseerde integratie, met strikte maar billijke voorwaarden en zonder sluiproutes. Een sterke focus op de basisbeginselen, waaronder respect voor de rechtsstaat en de mensenrechten, goed bestuur en mediavrijheid, zal zorgen voor stabiliteit op de lange termijn en zal het toetredingsproces versnellen”, aldus Sophie Wilmès. Voor de Benelux moet blijvend geïnvesteerd worden in politieke dialoog. De drie Benelux-ministers staan open voor het idee de Balkanlanden op ad hoc-basis als gasten uit te nodigen voor bepaalde raadsformaties, met name op gebieden waar de aanpassing goed vordert.
Transatlantische betrekkingen
Verder hadden de ministers in de aanloop naar de EU-VS top volgende maand een gedachtewisseling over de samenwerking tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten. Een brede lijst van mondiale uitdagingen is de revue gepasseerd. België acht het nuttig en nodig verder te werken aan een diepgaande en veerkrachtige relatie met de VS, één van onze oudste en trouwste bondgenoten. Ons land ziet nood aan bilateraal overleg tussen de EU en de VS over veiligheids- en defensievraagstukken ter aanvulling op de discussies in de schoot van de NAVO, maar ook op overleg rond Iran, Afghanistan, Rusland en China. België acht vooruitgang mogelijk op die thema’s als de VS opnieuw investeren in het multilaterale systeem, opdat het efficiënt en eerlijk is in handelsaangelegenheden, de mensenrechten beschermt en aangepast is aan onze democratische waarden wanneer het internationale normen en standaarden moet vastleggen.
Onderhoud met de Amerikaanse Klimaatgezant John Kerry
Na een eerste onderhoud in januari heeft John Kerry, de Amerikaanse speciale gezant voor het klimaat, een tweede keer van gedachten gewisseld met de 27. Het was een gelegenheid om de nauwe samenwerking op vlak van klimaat te bevestigen en de inspanningen van de komende maanden te coördineren. In de aanloop naar de COP in Glasgow benadrukten België en Luxemburg bij monde van vicepremier Wilmès dat het nodig is onze diplomatieke krachten te bundelen om de grote economieën ervan te overtuigen hun nationale klimaatdoelstellingen ambitieuzer te maken.
Daarnaast zijn België en Luxemburg ook verheugd dat de VS zich hebben aangesloten bij het ‘Because the Ocean’-initiatief, ter bescherming van mariene gebieden. “Oceanen zijn van cruciaal belang om onze klimaatdoelstellingen te verwezenlijken en we moeten ambitieuze kortetermijnprioriteiten hebben om ze te beschermen. België en Luxemburg hebben ook de ambitie om rond Antarctica een van de grootste beschermde mariene gebieden van de planeet te creëren”, aldus Sophie Wilmès.
Rusland en Oekraïne
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken bespraken ook de meest actuele dossiers rond Rusland en Oekraïne, waar de situatie gespannen blijft. Het gaf minister Wilmès de gelegenheid verslag uit te brengen van de Beneluxmissie naar Oekraïne eind vorige week - een missie die zij als Beneluxvoorzitter leidde. De minister drukte allereerst haar dank uit voor het warme welkom, en benadrukte dat deze missie bedoeld was “om een sterk signaal te geven, blijk te geven van ons engagement en onze steun voor de soevereiniteit en de territoriale integriteit van Oekraïne en om het proces van institutionele hervormingen aan te moedigen.”
De drie ministers steunen ook op het belang van een duurzaam hervormingsproces. “Ondanks de uitdagingen moedigen wij de regering aan door te gaan met de uitvoering van de broodnodige hervormingsagenda, met de nadruk op justitiële hervormingen”, aldus Sophie Wilmès. De Benelux is ook van mening dat de EU dit interne hervormingsproces moet blijven aanmoedigen.
Afghanistan
De EU-ministers van Buitenlandse Zaken veroordeelden in de sterkst mogelijke bewoordingen de recente terreuraanslag op burgers, waaronder schoolkinderen van de Syed Al-Shahda-school voor meisjes in de wijk in Kabul, die ze zien als een flagrante en verachtelijke schending van het internationaal humanitair recht.
Daarnaast heeft de Raad ook de recente ontwikkelingen besproken tav de terugtrekking van de internationale troepen, de veiligheidssituatie in Afghanistan en de indirecte gevolgen voor de Europese Unie. Ons land vindt het van groot belang te werken aan contingency plannen. België wil vermijden dat wat de afgelopen 20 jaar is bereikt op vlak van inclusie, mensenrechten en de rechten van vrouwen en meisjes verloren zou gaan.
Israël en de bezette Palestijnse gebieden
De Raad besprak ook de situatie in de bezette Palestijnse gebieden. België wenst dat er snel perspectief komt op een nieuwe datum voor de recent uitgestelde verkiezingen. Deze moeten in alle bezette gebieden, inclusief Oost-Jeruzalem, kunnen plaatsvinden.
Wat het geweld van de afgelopen dagen in Oost-Jeruzalem betreft, heeft ons land zaterdag gereageerd door onze diepe bezorgdheid over te maken en op te roepen tot de-escalatie en respect voor het internationaal recht. Het geweld in Haram al-Sharif/Temple Mount is onaanvaardbaar en het Status Quo van de heilige sites moet worden gerespecteerd.
Tot slot veroordeelt ons land ook raketten vanuit Gaza die zonder onderscheid slachtoffers kunnen maken, wat een schending is van het internationaal humanitair recht. We drukken ook ons medeleven uit met burgerslachtoffers die tijdens een Israëlische raid vielen. We roepen alle partijen op tot terughoudendheid en een einde aan de vijandelijkheden.
